Budujemy dom – bez niespodzianek...

Poniżej przedstawimy Państwu, jak można wybudować dom, aby przed jego zaprojektowaniem wykonać kilka czynności, w celu uniknięcia bardzo kosztownych niespodzianek po jego wybudowaniu.
 
Częsta reakcja klienta, jeśli konstruktor lub architekt zleci badania geotechniczne, jest taka:
 
"Po co te badania...? Przecież u sąsiada dom stoi, to i u mnie będzie stać? Po co mi badanie gruntu?"
 
Strefa oddziaływania obciążenia od budynku sięga kilku metrów poniżej fundamentów i gdy pod częścią obiektu znajdą się warstwy gruntów łatwo ulegające odkształceniom (np. nasypy, grunty organiczne, grunty zastoiskowe...) – to jest kłopot. W tym miejscu grunt pod wpływem obciążenia osiada. Po pewnym czasie będzie pękał fundament i ściany. Oczywiście przypadki takie to statystycznie około 25% naszej działalności, jednak budując swój dom powinniśmy mieć pewność, że tego typu sytuacja nie będzie miała miejsca.
 
Biorąc pod uwagę fakt, iż koszty wykonania dokumentacji z badań geotechnicznych stanowią ułamek procenta całej inwestycji, to naprawdę warto wykonać badania podłoża. Nie wybierajmy jednak firmy, która jest tania tylko i wyłącznie dlatego, że oferuje 1 (jedno) wiercenie. Praktyczne minimum to 3 otwory badawcze, abyśmy otrzymali przestrzenny układ warstw podłoża pod budynkiem. Ostateczna ilość i głębokość wierceń zależy od wielkości powierzchni budynku oraz od głębokości podpiwniczenia lub tylko od głębokości posadowienia.
 
1) Dlaczego warto zbadać grunt przed budową obiektu?
 
Można dobrze zaprojektować fundamenty, jeśli się wie, na jakim podłożu ma stanąć budynek!
 
Wykonanie badań gruntu jest szczególnie istotne w przypadku, gdy projektowane jest podpiwniczenie budynku. Wtedy określamy poziomy wody gruntowej i oceniamy jej wahania.
 
W przypadku budowy domu bez piwnic badania gruntowe pozwolą określić czy poniżej projektowanego spodu posadowienia występują grunty nośne, czyli takie na których budowa będzie bezpieczna.
 
W przypadku gruntów słabonośnych, czyli: gruntów organicznych (torfy, namuły), gruntów zastoiskowych (plastyczne pyły i piaski pylaste) lub na gruntach nasypowych uformowanych bez zagęszczenia, posadowienie może wywołać kosztowne problemy  w przyszłości (osiadanie, spękania, rysy, pęcznienie posadzek w piwnicach czy też  w garażu itp.).
 
Po wybudowaniu domu, szeregowca, a nawet całych osiedli My jako firma byliśmy zapraszani do ratowania budowli posadowionych właśnie na gruntach słabonośnych lub na źle uformowanych warstwach gruntów nasypowych.
 
2) Kiedy warto zlecić badania geotechniczne?
 
Znajomość warunków gruntowo-wodnych pomaga podjąć właściwe decyzje dotyczące posadowienia domu, ochrony piwnic przed wodą i problemów z okresowym zalewaniem działki przez wody opadowe. Badania geotechniczne pomagają dokonać właściwego wyboru w następujących kwestiach:
  • Czy można posadowić budynek      płycej, a więc taniej niż jest to wymagane, ze względu na strefę przemarzania lub grunty wysadzinowe?
  • Czy wokół fundamentów można i czy      warto układać drenaż?
  • Jak odprowadzać wody opadowe z      terenu, gdzie jeszcze nie ma kanalizacji deszczowej?
3) Woda gruntowa to w większości przypadków główny problem w rozwiązywaniu ochrony budynku
 
Oddzielny i zasadniczy problem, to płytkie poziomy wód gruntowych. W przypadku budowy domu podpiwniczonego wykonanie badań gruntu jest absolutnie konieczne.
To nic, że na sąsiedniej działce stoi budynek podpiwniczony:
  • Po pierwsze: na sąsiedniej działce mogą występować inne warunki gruntowo - wodne;
  • Po drugie: budynek sąsiada może być zabezpieczony przed wodą gruntową (drenaż, biała wanna, beton hydrotechniczny...);
  • Po trzecie: być może piwnice „sąsiada” są okresowo zalewane wodą.
Badanie warunków gruntowo - wodnych pozwoli odpowiedzieć na pytanie czy możliwe jest wybudowanie suchej piwnicy. Pozwoli też, o ile jest to konieczne, wskazać rozwiązanie, dzięki któremu zabezpieczymy budynek przed wodą. Ważne jest też to, aby po określeniu poziomu wody gruntowej wskazać możliwe wahania jej poziomów. Trzeba brać pod uwagę to, że na niektórych terenach, na których są dość nietypowe - specyficzne warunki budowy hydrogeologicznej, amplitudy wahań poziomu wody gruntowej mogą być bardzo zróżnicowane. Po latach suchych powracają lata mokre. W latach mokrych dotychczas suche piwnice wypełniają się wodą. Przykładem jest lato 2010 r. – lato wyjątkowo mokre, po śnieżnej zimie wystąpiły nawalne deszcze wiosną i podobnie mokrego lata nie pamiętają najstarsi ludzie, w tym – specjaliści geotechnicy.
 
Zainwestowanie dodatkowych pieniędzy na tym etapie budowy, może uchronić przyszłego Użytkownika - Inwestora przed późniejszymi - dużo większymi kosztami, których zawsze wymagać będą remonty domu, gdyż dzięki wcześniejszym badaniom można uniknąć nieodpowiedniego posadowienia budynku lub też - wody w piwnicy.
 
4) Co robić przed kupnem działki pod budowę domu
 
Atrakcyjne położenie terenu nie oznacza wcale, że działka zbudowana jest z gruntów nośnych, a więc takich, które bez specjalnych i kosztownych zabiegów nadają się
do zabudowy.
 
Następujące tereny niosą potencjalne zagrożenie dla przyszłej inwestycji:
 
  1. obszary sąsiadujące z cegielniami
  2. tereny podmokłe, położone w pobliżu starorzeczy i zbiorników wodnych (stawy, kanały, starorzecza...)
  3. działki położone na zboczach lub u podnóża skarp i zboczy, tereny osuwiskowe
 
Badania wykonane przed zakupem działki mogą ujawnić jej ukryte wady bądź ograniczenia, wówczas można zaoszczędzić czas, nerwy i pieniądze - rezygnując z zakupu, lub korzystnie negocjując cenę. Wielokrotnie wykonywaliśmy badania pod nowoprojektowane budowle na kupowanych działkach.
 
5) Dokumentację geotechniczną przygotowujemy na podstawie badań przeprowadzonych w terenie, w razie potrzeby uzupełnionych badaniami laboratoryjnymi.
 
Dokumentacja taka zawiera:
  • plan  sytuacyjny z zaznaczonymi miejscami badań
  • przekroje  geotechniczne lub profile analityczne otworów badawczych, ilustrujące      budowę podłoża gruntowego i poziomy wódy gruntowych
  • część tekstową, w której zawarte są: opis poszczególnych warstw gruntów  z podaniem ich właściwości i parametrów geotechnicznych, informacje o poziomach wód gruntowych wraz z określeniem ich możliwych wahań oraz  wnioski z badań  i zalecenia, dotyczące posadowienia budynku (prowadzenia robót budowlanych i eksploatacji budowli w sąsiedztwie działki).
Defekty utrudniające sprzedaż działki często pokrywa się gruntami nasypowymi
 
Wykonujemy:
  • wiercenia ręczne (dom podpiwniczony –  minimalnie 3 otwory minimalnej głębokości każdy, dom bez podpiwniczenia –  minimalnie 3 otwory do głębokości 4 metrów każdy)
  • dokumentacje w wersji papierowej i elektronicznej.
  • badania laboratoryjne prób wody i gruntów pobranych z otworów badawczych – w miarę potrzeb - fakultatywnie.
Dom podpiwniczony może stwarzać problem, jeśli poziom wód gruntowych jest wysoki. Wówczas wilgoć wykorzysta wszelkie niedoskonałości izolacji, by przeniknąć w ściany. Rozwiązaniem problemu niekiedy może być instalacja drenażowa i izolacja przeciwwilgociowa.
 
Zagrożenie ze strony wódy gruntowych
 
Wody gruntowe to odmiana wód podziemnych zalegających pod powierzchnią terenu. Jeśli okaże się, że tak płytko, jak posadowione fundamenty, woda będzie przenikać do budynku. Zagrożenie istnieje nawet wtedy, gdy poziomy wód gruntowych zalegają poniżej poziomu fundamentów. Są one zasilane przez opady, dlatego ich poziomy zmieniają się w ciągu roku. Przy słabej izolacji lub jej braku, woda może w pewnych miesiącach roku przenikać z zewnątrz do budynku i zalewać posadzkę w piwnicy. Dochodzi też do trwałego, silnego zawilgocenia piwnicy i podciągania wilgoci, która wówczas kapilarnie przenika do góry. Jeżeli ma to miejsce w długim okresie czasu, zawsze rezultatem będzie niszczenie elementów budowlanych. Pojawią się zawilgocenia ścian i posadzek, niszczejące tynki, zasolone mury, zapach stęchlizny, a najbardziej unaoczni się obecność grzybów i pleśni.
 
Czy drenaż jest potrzebny?
 
To pytanie powinno pojawić się już na etapie projektu budynku. Odpowiedź mogą przynieść badania geotechniczne. Dzięki badaniom można dowiedzieć się, jakie jest podłoże (przepuszczalne, nieprzepuszczalne), jaki jest aktualny poziom wód gruntowych i jak może się on zmieniać. Badania geotechniczne i ocena warunków terenowych pozwalają podjąć decyzję n. t. technologii wykonania drenażu. Rozpoznanie podłoża umożliwia opracowanie projektu drenażu lub innego sposobu. W zależności od rodzaju gruntu określa się ilość wody do odprowadzenia i dobiera się odpowiednią średnicę rur drenarskich.
 
Drenaż nie jest potrzebny, jeżeli podłoże składa się z gruntów przepuszczalnych (piaski, żwiry), poziom wód jest niski (woda gruntowa zalega poniżej fundamentów). Jeżeli natomiast w podłożu są warstwy nieprzepuszczalne (gliny, iły, pyły i piaski gliniaste), poziomy wód gruntowych występują płytko lub poziomy wód gruntowych ulegają wahaniom, drenaż może być konieczny.
 
Drenaż - w przypadku wysokiego poziomu wód gruntowych - nawet wówczas gdy mamy wykonaną zaawansowaną hydro izolację ścian piwnic i fundamentów może być sprawą konieczną. Poziomy wód gruntowych ulegają też długookresowym zmianom związanym z warunkami wodnymi i klimatycznymi. Może zostać zagrożona już istniejąca, sucha piwnica. W obu przypadkach dobrym rozwiązaniem jest drenaż – t. j. sieć rur perforowanych uniemożliwiająca wodzie gruntowej docieranie do budynku. Sieci drenarskie ułożone tylko wokół budynku mieszkalnego na poziomie fundamentów noszą nazwę „drenażu opaskowego”.